2025ರ ಏಪ್ರಿಲ್ 22ರಂದು ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರದ ಪಹಲ್ಗಾಮ್‌ನ ಬೈಸರಾನ್‌ ಮೇಡೋನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ದಾಳಿಯು 26 ಜನರನ್ನು, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಹಿಂದೂ ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ಬಲಿತೆಗೆದುಕೊಂಡಿತು. ಈ ದಾಳಿಯನ್ನು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದಿಂದ ಬೆಂಬಲಿತ ಉಗ್ರಗಾಮಿಗಳು ನಡೆಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಭಾರತ ಆರೋಪಿಸಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ, ಭಾರತವು ಕಠಿಣ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಂಡಿತು, ಇದರಲ್ಲಿ ಇಂಡಸ್ ವಾಟರ್ ಒಪ್ಪಂದದ ಸ್ಥಗಿತ, ದ್ವಿಪಕ್ಷೀಯ ವ್ಯಾಪಾರದ ನಿಲುಗಡೆ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ರಾಯಭಾರಿಗಳ ವಾಪಸಾತಿ, ಮತ್ತು ವಿಮಾನಯಾನ ಮಾರ್ಗಗಳ ಮೇಲಿನ ನಿರ್ಬಂಧಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಈ ಕ್ರಮಗಳು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಮೇಲೆ ಗಂಭೀರ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿವೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಈಗಾಗಲೇ ದುರ್ಬಲವಾಗಿರುವ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಮೇಲೆ. ಈ ವರದಿಯು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಆರ್ಥಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ, ಶೇರು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಸ್ಥಿತಿಗತಿ, ಮತ್ತು ಭಾರತದ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ಇದರ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ ಮಾಧ್ಯಮಗಳ ಆಧಾರದೊಂದಿಗೆ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಆರ್ಥಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ: ಯುದ್ಧ ಸನ್ನಿವೇಶದ ಬಳಿಕ
ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು 2022-2024ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ತೀವ್ರ ಸಂಕಷ್ಟವನ್ನು ಎದುರಿಸಿತು, ಇದರಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಯ ಅಸ್ಥಿರತೆ, 2022ರ ಪ್ರವಾಹ, ಮತ್ತು ಜಾಗತಿಕ ಆರ್ಥಿಕ ಒತ್ತಡಗಳು ಸೇರಿವೆ. 2023ರ ಮೇ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಗರಿಷ್ಠ 38% ತಲುಪಿದ್ದ ಹಣದುಬ್ಬರವು 2025ರ ಏಪ್ರಿಲ್‌ಗೆ 0.7%ಗೆ ಇಳಿದಿತ್ತು, ಇದು 30 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲೇ ಕನಿಷ್ಠ. ಆದರೆ, ಪಹಲ್ಗಾಮ್ ದಾಳಿಯ ಬಳಿಕ ಭಾರತದ ಕಠಿಣ ಕ್ರಮಗಳಿಂದಾಗಿ ಈ ಸ್ಥಿರತೆಯು ತೀವ್ರವಾಗಿ ಕ್ಷೀಣಿಸಿದೆ.
ಕೀಲಿ ಆರ್ಥಿಕ ಸಂಕೇತಕಗಳು:
ಜಿಡಿಪಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ: ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್ ಮಾನಿಟರಿ ಫಂಡ್ (ಐಎಂಎಫ್) ಪ್ರಕಾರ, 2025ರ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಜಿಡಿಪಿ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು 3%ನಿಂದ 2.6%ಕ್ಕೆ ಇಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ವಿಶ್ವಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಇತ್ತೀಚಿನ ವರದಿಯು 2.7% ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಊಹಿಸಿದೆ, ಆದರೆ ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ದುರ್ಬಲ ಪ್ರದರ್ಶನವು ಈ ಗುರಿಯನ್ನು ಸವಾಲಿನದ್ದಾಗಿಸಿದೆ.
ಹಣದುಬ್ಬರ: ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಕೇಂದ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಊಹೆಯಂತೆ, 2025ರ ಜೂನ್‌ಗೆ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುವ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಹಣದುಬ್ಬರವು 5.5% ರಿಂದ 7.5% ರಷ್ಟಿರಬಹುದು. ಆಹಾರ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಬೆಲೆಯ ಏರಿಕೆ (ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಅಕ್ಕಿಯ ಬೆಲೆ ಕಿಲೋಗೆ 340 PKR ಮತ್ತು ಕೋಳಿಮಾಂಸ ಕಿಲೋಗೆ 800 PKR) ಈಗಾಗಲೇ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ ಮೇಲೆ ಒತ್ತಡ ಹೇರಿದೆ.
ವಿದೇಶಿ ವಿನಿಮಯ ಸಂಗ್ರಹ: ಏಪ್ರಿಲ್ 28, 2025ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ವಿದೇಶಿ ವಿನಿಮಯ ಸಂಗ್ರಹವು ಕೇವಲ $16.04 ಬಿಲಿಯನ್ ಆಗಿದ್ದು, ಭಾರತದ $686.2 ಬಿಲಿಯನ್‌ಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ತೀರಾ ಕಡಿಮೆ. ಇದು ಆಮದು ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಭರಿಸಲು ಸಾಕಾಗದು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಭಾರತದಿಂದ ಆಮದು ನಿಷೇಧದಿಂದಾಗಿ.
ಹಣಕಾಸಿನ ಕೊರತೆ: ವಿಶ್ವಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ವರದಿಯಂತೆ, 2025ರಲ್ಲಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಹಣಕಾಸಿನ ಕೊರತೆಯು ಜಿಡಿಪಿಯ 6.7% ಆಗಿರುತ್ತದೆ, ಇದರ ಜೊತೆಗೆ, ಒಟ್ಟು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಾಲವು 2022ರಲ್ಲಿ $220 ಬಿಲಿಯನ್‌ಗೆ ತಲುಪಿದ್ದು, ಇದು 1999ರ $11 ಬಿಲಿಯನ್‌ಗಿಂತ ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ.
ವಿದೇಶಿ ಸಾಲ: ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಒಟ್ಟು ವಿದೇಶಿ ಸಾಲವು $128 ಬಿಲಿಯನ್‌ಗೆ ತಲುಪಿದ್ದು, ಚೀನಾಕ್ಕೆ ಗಣನೀಯ ಪಾಲು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಐಎಂಎಫ್‌ನ 37 ತಿಂಗಳ ವಿಸ್ತೃತ ಫಂಡ್ ಫೆಸಿಲಿಟಿಯಿಂದ $7 ಬಿಲಿಯನ್ ಸಾಲವು ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ನೀಡಿದೆ, ಆದರೆ ಕಠಿಣ ಷರತ್ತುಗಳು ಆರ್ಥಿಕ ಸುಧಾರಣೆಗೆ ಒತ್ತಡ ಹೇರಿವೆ.
ಭಾರತದ ಕ್ರಮಗಳ ಪರಿಣಾಮ:
ವ್ಯಾಪಾರ ನಿಷೇಧ: 2024ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದಿಂದ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ $304.93 ಮಿಲಿಯನ್ ಮೌಲ್ಯದ ಆಮದುಗಳು ಇದ್ದವು, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಔಷಧೀಯ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು ($120.86 ಮಿಲಿಯನ್) ಮತ್ತು ಸಾವಯವ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳು ($164.19 ಮಿಲಿಯನ್). ಈ ವ್ಯಾಪಾರದ ಸಂಪೂರ್ಣ ನಿಲುಗಡೆಯಿಂದ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಔಷಧ ಮತ್ತು ಉತ್ಪಾದನಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು ಕಷ್ಟಕ್ಕೆ ಸಿಲುಕಿವೆ.
ಇಂಡಸ್ ವಾಟರ್ ಒಪ್ಪಂದ ಸ್ಥಗಿತ: 1960ರ ಒಪ್ಪಂದವು ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ಇಂಡಸ್, ಜೀಲಂ, ಮತ್ತು ಚೆನಾಬ್ ನದಿಗಳಿಂದ ನೀರನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸುವ ಭಾರತದ ನಿರ್ಧಾರವು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಕೃಷಿ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು, ಇದು ಜಿಡಿಪಿಯ 22.7% ಮತ್ತು 37.4% ಉದ್ಯೋಗವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ, ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಹಾನಿಗೊಳಿಸಬಹುದು.
ವಿಮಾನಯಾನ ನಿರ್ಬಂಧ: ಪಾಕಿಸ್ತಾನವು ಭಾರತೀಯ ವಿಮಾನಗಳಿಗೆ ತನ್ನ ವಾಯುಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಮುಚ್ಚಿದ್ದು, ಓವರ್‌ಫ್ಲೈಟ್ ಶುಲ್ಕದಿಂದ ಗಳಿಸುವ ಆದಾಯವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಇದು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ವಿಮಾನಯಾನ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಆರ್ಥಿಕ ಹೊರೆಯಾಗಿದೆ.
ಉದಾಹರಣೆ:
2023ರಲ್ಲಿ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ಐಎಂಎಫ್‌ನ $3 ಬಿಲಿಯನ್ ಸಾಲದಿಂದ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ರಕ್ಷಣೆ ಪಡೆಯಿತು, ಆದರೆ ಇದು ತೆರಿಗೆ ಸಂಗ್ರಹಣೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಮತ್ತು ರಾಜಸಹಾಯವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ ಕಠಿಣ ಷರತ್ತುಗಳೊಂದಿಗೆ ಬಂದಿತು. ಆದರೆ, 2025ರ ಭಾರತ-ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಒತ್ತಡದಿಂದಾಗಿ, ಈ ಸಾಲವು ಸಾಕಾಗದಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ವ್ಯಾಪಾರ ನಿಷೇಧದಿಂದಾಗಿ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಔಷಧ ಕಂಪನಿಗಳು ಭಾರತದಿಂದ ಕಚ್ಚಾ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲಾಗದೆ, ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ಕುಸಿತ ಕಂಡಿವೆ, ಇದರಿಂದ ಔಷಧಗಳ ಬೆಲೆ ಏರಿಕೆಯಾಗಿದೆ.
2. ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಶೇರು ಮಾರುಕಟ್ಟೆ: ಕುಸಿತದ ಚಿತ್ರಣ
ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಶೇರು ಮಾರುಕಟ್ಟೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕರಾಚಿ ಸ್ಟಾಕ್ ಎಕ್ಸ್‌ಚೇಂಜ್‌ನ KSE-100 ಸೂಚ್ಯಂಕವು, 2024ರಲ್ಲಿ ಗಣನೀಯ ಏರಿಕೆ ಕಂಡಿತು, 30% ಬೆಳವಣಿಗೆಯೊಂದಿಗೆ 82,003.59 ತಲುಪಿತು. ಆದರೆ, ಪಹಲ್ಗಾಮ್ ದ 26 ಜನರನ್ನು ಕೊಂದ ದಾಳಿಯ ಬಳಿಕ, ಭಾರತದ ಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ಯುದ್ಧದ ಭೀತಿಯಿಂದ KSE-100 ಸೂಚ್ಯಂಕವು ತೀವ್ರ ಕುಸಿತ ಕಂಡಿತು.
ಶೇರು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಕುಸಿತದ ವಿವರ:
ಏಪ್ರಿಲ್ 24, 2025: KSE-100 ಸೂಚ್ಯಂಕವು ಒಂದೇ ದಿನದಲ್ಲಿ 2,500 ಅಂಕಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಕುಸಿಯಿತು, 114,740.29ಕ್ಕೆ ತಲುಪಿತು. ದಿನದ ಕೊನೆಗೆ 1,532.42 ಅಂಕಗಳ ಕುಸಿತ ಕಂಡಿತು.
ಏಪ್ರಿಲ್ 30, 2025: ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ 3,500 ಅಂಕಗಳ ಕುಸಿತ ಕಂಡು, ಇನ್ವೆಸ್ಟರ್ ವಿಶ್ವಾಸದ ಕೊರತೆಯನ್ನು ತೋರಿಸಿತು.
ಮೇ 5, 2025: ಸೂಚ್ಯಂಕವು ಒಟ್ಟು 7,500 ಅಂಕಗಳ ಕುಸಿತವನ್ನು (6%) ದಾಖಲಿಸಿತು, ಇದು ಭಾರತ-ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಒತ್ತಡಗಳಿಂದಾಗಿ ಉಂಟಾದ ಆತಂಕವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸಿತು.
ಮೇ 8, 2025: ಕೆಲವು X ಪೋಸ್ಟ್‌ಗಳ ಪ್ರಕಾರ, KSE-100 7,000 ಅಂಕಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಕುಸಿಯಿತು, ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು,
ಕುಸಿತದ ಕಾರಣಗಳು:
ಭಾರತದ ಕ್ರಮಗಳು: ಇಂಡಸ್ ವಾಟರ್ ಒಪ್ಪಂದ ಸ್ಥಗಿತ, ವ್ಯಾಪಾರ ನಿಷೇಧ, ಮತ್ತು ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಕ್ರಮಗಳು ಆರ್ಥಿಕ ಅನಿಶ್ಚಿತತೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿವೆ.
ಐಎಂಎಫ್‌ನ ಕಡಿತ: ಐಎಂಎಫ್‌ನ 2.6% ಜಿಡಿಪಿ ಊಹೆಯು ಇನ್ವೆಸ್ಟರ್ ವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ಕುಗ್ಗಿಸಿತು.
ಯುದ್ಧದ ಭೀತಿ: ಭಾರತದ “ಆಪರೇಷನ್ ಸಿಂದೂರ್” (ಮೇ 7, 2025) ದಾಳಿಯು ಒಂಬತ್ತು ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿರಿಸಿತು, ಇದು ಯುದ್ಧದ ಆತಂಕವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿತು.
ವಿದೇಶಿ ಇನ್ವೆಸ್ಟರ್‌ಗಳ ನಿರ್ಗಮನ: ಮೂಡೀಸ್‌ನ ವರದಿಯಂತೆ, ಒತ್ತಡದಿಂದಾಗಿ ವಿದೇಶಿ ಇನ್ವೆಸ್ಟರ್‌ಗಳು ಹಣವನ್ನು ಹಿಂಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ, ಇದು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ದುರ್ಬಲತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದೆ.
ಉದಾಹರಣೆ:
ಏಪ್ರಿಲ್ 30, 2025ರಂದು, KSE-100 ಸೂಚ್ಯಂಕವು 3,500 ಅಂಕಗಳ ಕುಸಿತವನ್ನು ಕಂಡಿತು, ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಭಾರತದ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ವಾಗಾ-ಅಟ್ಟಾರಿ ಗಡಿಯ ಮುಚ್ಚುವಿಕೆ. ಇದು ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳ ಆತಂಕವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸಿತು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಜವಳಿ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕಂಪನಿಗಳ ಷೇರುಗಳು ತೀವ್ರ ಕುಸಿತ ಕಂಡವು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಜವಳಿ ಕಂಪನಿಯಾದ “ನಿಶಾತ್ ಮಿಲ್ಸ್” ಷೇರುಗಳು ಒಂದೇ ದಿನದಲ್ಲಿ 8% ಕುಸಿಯಿತು, ಏಕೆಂದರೆ ಭಾರತದಿಂದ ಕಚ್ಚಾ ವಸ್ತುಗಳ ಆಮದು ನಿಂತಿತು.
ಭಾರತದ ದೃಷ್ಟಿಕೋನ: ಆರ್ಥಿಕ ಯುದ್ಧದ ತಂತ್ರ
ಭಾರತದ ಕ್ರಮಗಳು ಆರ್ಥಿಕ ಯುದ್ಧದ ಒಂದು ರೂಪವಾಗಿದ್ದು, ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ದುರ್ಬಲ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿರಿಸಿವೆ. ಭಾರತದ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿರತೆ ಮತ್ತು ಜಾಗತಿಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಬಲವಾದ ಸ್ಥಾನವು ಈ ತಂತ್ರವನ್ನು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಸಿದೆ.
ಭಾರತದ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿರತೆ:
ಜಿಡಿಪಿ ಮತ್ತು ಸಂಗ್ರಹ: 2025ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಜಿಡಿಪಿ $4.2 ಟ್ರಿಲಿಯನ್ ಆಗಿದ್ದು, ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ $348.72 ಬಿಲಿಯನ್‌ಗಿಂತ 10 ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಭಾರತದ ವಿದೇಶಿ ವಿನಿಮಯ ಸಂಗ್ರಹ $686.2 ಬಿಲಿಯನ್ ಆಗಿದೆ.
ಶೇರು ಮಾರುಕಟ್ಟೆ: ಭಾರತದ ನಿಫ್ಟಿ 50 ಮತ್ತು BSE ಸೆನ್ಸೆಕ್ಸ್ ಸೂಚ್ಯಂಕಗಳು ಒತ್ತಡದ ನಡುವೆಯೂ ಸ್ಥಿರವಾಗಿವೆ. ಏಪ್ರಿಲ್ 22ರಿಂದ ಮೇ 2025ರವರೆಗೆ, ಈ ಸೂಚ್ಯಂಕಗಳು ಏರಿಕೆ ಕಂಡಿವೆ, ವಿದೇಶಿ ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ಇನ್ವೆಸ್ಟರ್‌ಗಳಿಂದ (FII) ₹43,940 ಕೋಟಿ ಹೂಡಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ.
ಮೂಡೀಸ್‌ನ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ: ಭಾರತದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದೊಂದಿಗಿನ ಸೀಮಿತ ವ್ಯಾಪಾರ (2024ರಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ರಫ್ತಿನ 0.5%ಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ) ದಿಂದಾಗಿ ಕನಿಷ್ಠ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತದೆ. ಭಾರತದ ಬಲವಾದ ಒಳನಾಡಿನ ಇನ್ವೆಸ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ ಬಳಕೆಯು ಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ಖಾತ್ರಿಪಡಿಸುತ್ತದೆ.
ಭಾರತದ ಕ್ರಮಗಳ ಉದ್ದೇಶ:
ಆರ್ಥಿಕ ಒತ್ತಡ: ಇಂಡಸ್ ವಾಟರ್ ಒಪ್ಪಂದದ ಸ್ಥಗಿತ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರ ನಿಷೇಧವು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳನ್ನು ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.
ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಒತ್ತಡ: SAARC ವೀಸಾ ಯೋಜನೆಯ ರದ್ದತಿ, ರಾಯಭಾರಿಗಳ ವಾಪಸಾತಿ, ಮತ್ತು ವಿಮಾನಯಾನ ನಿರ್ಬಂಧಗಳು ಪಾಕಿಸ್ತಾನವನ್ನು ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.
ಸೈನಿಕ ತಂತ್ರ: “ಆಪರೇಷನ್ ಸಿಂದೂರ್” ಭಯೋತ್ಪಾದಕರ ವಿರುದ್ಧ ಗುರಿಯಾಗಿದ್ದು, ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಸೈನಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸಿತು, ಇದರಿಂದ ಆರ್ಥಿಕ ವೆಚ್ಚವು ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು.
ಉದಾಹರಣೆ:
ಮೇ 7, 2025ರಂದು, ಭಾರತದ “ಆಪರೇಷನ್ ಸಿಂದೂರ್” ದಾಳಿಯು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಒಂಬತ್ತು ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು ಧ್ವಂಸಗೊಳಿಸಿತು. ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನವು ಗಡಿಯಲ್ಲಿ ರಾಡಾರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ವಾಯು ರಕ್ಷಣಾ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸಿತು, ಇದರಿಂದ ರಕ್ಷಣಾ ವೆಚ್ಚವು ಗಗನಕ್ಕೇರಿತು. ಇದು ಈಗಾಗಲೇ ದುರ್ಬಲವಾಗಿರುವ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಮೇಲೆ ಒತ್ತಡವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿತು, ಇದರಿಂದ ಸರ್ಕಾರದ ಬಜೆಟ್ ಕೊರತೆಯ ಗುರಿಗಳು ತಲುಪಲಾಗದಂತಾಯಿತು.
ಭಾರತೀಯ ಮಾಧ್ಯಮಗಳ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ
ಭಾರತೀಯ ಮಾಧ್ಯಮಗಳು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಟೈಮ್ಸ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ, ಇಂಡಿಯಾ ಟುಡೇ, ಮತ್ತು ಇಂಡಿಯನ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್, ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಆರ್ಥಿಕ ಕುಸಿತವನ್ನು ಭಾರತದ ಯಶಸ್ವಿ ಆರ್ಥಿಕ ಯುದ್ಧದ ಫಲಿತಾಂಶವೆಂದು ವರದಿ ಮಾಡಿವೆ.
ಟೈಮ್ಸ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (ಮೇ 8, 2025): “ಭಾರತದ ಶೇರು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳು ಸ್ಥಿರವಾಗಿರುವಾಗ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ KSE-100 ಸೂಚ್ಯಂಕವು 7,500 ಅಂಕಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಕುಸಿಯಿತು. ಭಾರತದ ಆರ್ಥಿಕ ಯುದ್ಧವು ಪಾಕಿಸ್ತಾನವನ್ನು ದಿವಾಳಿಯ ಅಂಚಿಗೆ ತಂದಿದೆ”.
ಇಂಡಿಯಾ ಟುಡೇ (ಏಪ್ರಿಲ್ 29, 2025): “ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ಈಗಾಗಲೇ ದುರ್ಬಲವಾಗಿದ್ದು, ಭಾರತದ ಕ್ರಮಗಳಿಂದ ಮತ್ತಷ್ಟು ಕುಸಿಯುತ್ತಿದೆ. ಆಹಾರ ಬೆಲೆಗಳ ಏರಿಕೆಯಿಂದ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರು ಸಂಕಷ್ಟದಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ”.
ಇಂಡಿಯನ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್ (ಏಪ್ರಿಲ್ 25, 2025): “ಐಎಂಎಫ್‌ನ ಕಡಿತ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಕಠಿಣ ಕ್ರಮಗಳಿಂದ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಶೇರು ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಕುಸಿಯಿತು. ಇದು ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಆರ್ಥಿಕ ಸಂಕಷ್ಟದ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ”.
ಆರ್ಗನೈಸರ್ (ಏಪ್ರಿಲ್ 25, 2025): “ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿತಿಯು ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಕೆಟ್ಟ ಆಡಳಿತ, ಸೈನಿಕ ಆಡಳಿತ, ಮತ್ತು ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯ ಬೆಂಬಲದಿಂದ ಉಂಟಾಗಿದೆ.
X ಪೋಸ್ಟ್‌ಗಳ ಒಂದಿಷ್ಟು:
@OpIndia_in (ಏಪ್ರಿಲ್ 25, 2025): “ಪಹಲ್ಗಾಮ್ ದಾಳಿಯ ಬಳಿಕ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಶೇರು ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಕುಸಿಯಿತು, ಆರ್ಥಿಕತೆ ದಿವಾಳಿಯ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿದೆ”.
@AsianetNewsSN (ಮೇ 1, 2025): “ಭಾರತವು ಯುದ್ಧವಿಲ್ಲದೆ ಪಾಕಿಸ್ತಾನವನ್ನು ಆರ್ಥಿಕ ಸಂಕಷ್ಟಕ್ಕೆ ತಳ್ಳಿದೆ, ಜನರು ಆಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ಹೋರಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ”.
@epanchjanya (ಮೇ 8, 2025): “ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಆರ್ಥಿಕತೆ ಧ್ವಂಸವಾಗಿದೆ, ಶೇರು ಮಾರುಕಟ್ಟೆ 7,000 ಅಂಕ ಕುಸಿಯಿತು”.
5. ದೀರ್ಘಕಾಲೀನ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯದ ಊಹೆ
ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ಈಗ ಒಂದು ಒಡ್ಡಿನ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿದೆ, ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಕ್ರಮಗಳಿಂದಾಗಿ ಇದು ಮತ್ತಷ್ಟು ಕುಸಿಯುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ. ದೀರ್ಘಕಾಲೀನವಾಗಿ, ಈ ಕೆಳಗಿನ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಸಂಭವಿಸಬಹುದು:
ಕೃಷಿ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಕುಸಿತ: ಇಂಡಸ್ ವಾಟರ್ ಒಪ್ಪಂದದ ಸ್ಥಗಿತವು ನೀರಾವರಿಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಬಹುದು, ಇದರಿಂದ ಕೃಷಿ ಉತ್ಪಾದನೆಯು ಕುಸಿಯಬಹುದು, ಆಹಾರ ಕೊರತೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು.
ಹಣದುಬ್ಬರದ ಏರಿಕೆ: ಆಮದು ನಿಷೇಧದಿಂದಾಗಿ ಔಷಧಗಳು ಮತ್ತು ಆಹಾರ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಬೆಲೆ ಏರಿಕೆಯಾಗಬಹುದು, ಇದರಿಂದ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ ಜೀವನ ಇನ್ನಷ್ಟು ಕಷ್ಟಕರವಾಗಬಹುದು.
ವಿದೇಶಿ ಸಾಲದ ಒತ್ತಡ: $128 ಬಿಲಿಯನ್ ವಿದೇಶಿ ಸಾಲದ ಮರುಪಾವತಿಯು ಕಷ್ಟಕರವಾಗಬಹುದು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಐಎಂಎಫ್‌ನ ಕಠಿಣ ಷರತ್ತುಗಳಿಂದಾಗಿ.
ಸಾಮಾಜಿಕ ಅಸ್ಥಿರತೆ: ಆರ್ಥಿಕ ಸಂಕಷ್ಟವು ಸಾಮಾಜಿಕ ಅಶಾಂತಿಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು, ಇದರಿಂದ ರಾಜಕೀಯ ಅಸ್ಥಿರತೆಯು ಹೆಚ್ಚಾಗಬಹುದು.
ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ಪಹಲ್ಗಾಮ್ ದಾಳಿಯ ಬಳಿಕ ಭಾರತದ ಕಠಿಣ ಕ್ರಮಗಳಿಂದ ತೀವ್ರ ಸಂಕಷ್ಟಕ್ಕೆ ಸಿಲುಕಿದೆ. ಶೇರು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಕುಸಿತ, ವ್ಯಾಪಾರ ನಿಷೇಧ, ಮತ್ತು ಇಂಡಸ್ ವಾಟರ್ ಒಪ್ಪಂದದ ಸ್ಥಗಿತವು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ಧಕ್ಕೆಗೊಳಿಸಿವೆ. ಭಾರತದ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ, ಇದು ಆರ್ಥಿಕ ಯುದ್ಧದ ಯಶಸ್ವಿ ತಂತ್ರವಾಗಿದ್ದು, ಪಾಕಿಸ್ತಾನವನ್ನು ದಿವಾಳಿಯ ಅಂಚಿಗೆ ತಂದಿದೆ. ಆದರೆ, ಈ ಸಂಕಷ್ಟವು ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ ಮೇಲೆ ಗಂಭೀರ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿದ್ದು, ಆಹಾರ ಕೊರತೆ ಮತ್ತು ಜೀವನ ವೆಚ್ಚದ ಏರಿಕೆಯಿಂದ ಜನರು ಸಂಕಷ್ಟವನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನವು ಐಎಂಎಫ್ ಮತ್ತು ಚೀನಾದಿಂದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಾಲವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಬೇಕಾಗಬಹುದು, ಆದರೆ ಇದು ದೀರ್ಘಕಾಲೀನ ಸಾಲವನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿಸಬಹುದು.
ಆಧಾರಗಳು
1. ವಿಶ್ವಬ್ಯಾಂಕ್: ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಓವರ್‌ವ್ಯೂ, ಮಾರ್ಚ್ 25, 2025[](https://www.worldbank.org/en/country/pakistan/overview)
2. ಐಎಂಎಫ್: ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ವರದಿ, ಏಪ್ರಿಲ್ 24, 2025[](https://www.imf.org/en/Countries/PAK)
3. ಟೈಮ್ಸ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ: “ಇಂಡಿಯಾ ಸೋರ್ಸ್, ಪಾಕ್ ಕ್ರ್ಯಾಶಸ್”, ಮೇ 8, 2025[](https://timesofindia.indiatimes.com/business/india-business/operation-sindoor-impact-india-vs-pakistan-stock-market-nifty50-bse-sensex-kse-100-pahalgam-terrorist-attack/articleshow/120969635.cms)
4. ಇಂಡಿಯಾ ಟುಡೇ: “ಟೆರರ್‌ನ ಪ್ರೈಸ್ ಟ್ಯಾಗ್”, ಏಪ್ರಿಲ್ 29, 2025[](https://www.indiatoday.in/business/story/indo-pak-tension-pakistan-economic-crisis-impact-trade-cancellation-india-pahalgam-attack-2716763-2025-04-29)
5. ಇಂಡಿಯನ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್: “ಪಾಕಿಸ್ತಾನ್ ಸ್ಟಾಕ್ ಮಾರ್ಕೆಟ್ ಕ್ರ್ಯಾಶ್”, ಏಪ್ರಿಲ್ 25, 2025[](https://indianexpress.com/article/explained/explained-global/pakistan-stock-markets-crash-india-pahalgam-9963647/)
6. ವಿಕಿಪೀಡಿಯಾ: ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಆರ್ಥಿಕ ಸಂಕಷ್ಟ (2022–2024), ಮೇ 8, 2025[](https://en.wikipedia.org/wiki/Pakistani_economic_crisis_%282022%25E2%2580%25932024%29)
7. X ಪೋಸ್ಟ್‌ಗಳು: @OpIndia_in, @AsianetNewsSN, @epanchjanya[](https://x.com/News18Kannada/status/1920785419739734208)[](https://x.com/manoramaonline/status/1920030602515919069)[](https://x.com/OpIndia_in/status/1915699795194269953)
